Abaphumelele iNobel ka-2023 ngenxa yale sayensi iguqukayo: I-Attosecond Lasers

Bhalisela kwiMidiya yethu yeNtlalo ukuze ufumane iPosi ekhawulezileyo

Kwisaziso esibalulekileyo ngokuhlwa komhla wesi-3 kweyeDwarha ngo-2023, kwatyhilwa iMbasa yeNobel kwiFiziksi yonyaka ka-2023, kuqatshelwa igalelo elibalaseleyo lezazinzulu ezintathu ezidlale indima ebalulekileyo njengoovulindlela kwicandelo letekhnoloji ye-attosecond laser.

Igama elithi "i-attosecond laser" livela kwi-timescale ende kakhulu esebenza kuyo, ngakumbi ngokulandelelana kwe-attoseconds, ehambelana nemizuzwana eli-10^-18. Ukuze siqonde ukubaluleka okunzulu kwale teknoloji, ukuqonda okusisiseko kwento ethethwa yi-attosecond kubaluleke kakhulu. I-attosecond imi njengeyunithi yexesha elinomzuzu kakhulu, isenza i-billionth ye-billionth ye-second kumxholo obanzi we-second enye. Ukuze sikubone oku, ukuba besinokufanisa i-second nentaba ende, i-attosecond ibiya kufana nesanti enye ebekwe kwisiseko sentaba. Kule sithuba sexesha esifutshane, nokukhanya akunakudlula umgama olingana nobukhulu be-atom nganye. Ngokusebenzisa i-attosecond lasers, izazinzulu zifumana amandla angaqhelekanga okuphonononga nokulawula amandla e-electron kwizakhiwo ze-athomu, afana nokuphindaphinda kwe-frame-by-frame slow-motion kulandelelwano lwe-cinematic, ngaloo ndlela zijonga indlela ezisebenzisana ngayo.

Iileyiza ze-Attosecondimele isiphelo sophando olunzulu kunye nemizamo edibeneyo yososayensi, abaye basebenzisa imigaqo ye-nonlinear optics ukwenza ii-laser ezikhawulezayo. Ukufika kwabo kusinike indawo entsha yokujonga nokuhlola iinkqubo eziguqukayo ezenzeka ngaphakathi kweeathomu, iimolekyuli, kwanee-elektroni kwizinto eziqinileyo.

Ukuze sicacise uhlobo lwee-laser ze-attosecond kwaye siqonde iimpawu zazo ezingaqhelekanga xa kuthelekiswa nee-laser eziqhelekileyo, kubalulekile ukuphonononga udidi lwazo ngaphakathi "kosapho lwe-laser" olubanzi. Ukwahlula ngokwe-wavelength kubeka ii-laser ze-attosecond ikakhulu ngaphakathi koluhlu lwee-frequency ze-ultraviolet ukuya kwi-X-ray ethambileyo, nto leyo ebonisa ubude bazo obufutshane kakhulu ngokungafaniyo nee-laser eziqhelekileyo. Ngokweendlela zokukhupha, ii-laser ze-attosecond ziwela phantsi kodidi lwee-laser ezi-pulsed, ezibonakaliswa bubude bazo obufutshane kakhulu be-pulse. Ukuze sidwebe umfanekiso wokucaca, umntu unokucinga ngee-laser ezi-continuous-wave ezifana ne-flashlight ekhupha ukukhanya okuqhubekayo, ngelixa ii-laser ezi-pulsed zifana nokukhanya kwe-strobe, zitshintshana ngokukhawuleza phakathi kwamaxesha okukhanya nobumnyama. Ngokwenyani, ii-laser ze-attosecond zibonisa ukuziphatha oku-pulsating ngaphakathi kokukhanya nobumnyama, kodwa ukuguquka kwazo phakathi kwezi meko zimbini kwenzeka ngesantya esimangalisayo, zifikelela kummandla we-attoseconds.

Ukwahlulwahlulwa ngakumbi ngokwamandla kubeka iilaser kwiibrackets zamandla aphantsi, amandla aphakathi, kunye namandla aphezulu. Iilaser ze-Attosecond zifumana amandla aphezulu ngenxa yexesha lazo elifutshane kakhulu lokubetha, nto leyo ebangela amandla aphezulu kakhulu (P) – achazwa njengobunzima bamandla ngexesha leyunithi (P=W/t). Nangona iipulses zelaser ze-attosecond nganye zisenokungabi namandla amakhulu kakhulu (W), ubungakanani bazo obufutshane bexesha (t) buzinika amandla aphezulu aphezulu.

Ngokuphathelele iindawo zokusetyenziswa, ii-laser zigubungela uluhlu olubanzi oluquka ukusetyenziswa kwemizi-mveliso, ezonyango, kunye nesayensi. Ii-laser ze-Attosecond ngokuyintloko zifumana indawo yazo kwicandelo lophando lwesayensi, ngakumbi ekuphononongeni izinto ezitshintsha ngokukhawuleza kwiindawo zefiziksi kunye nekhemistri, zibonelela ngefestile kwiinkqubo ezikhawulezayo ze-microcosmic dynamic world.

Ukwahlulwahlulwa ngokwe-laser medium kubonakalisa ii-laser njenge-gas lasers, i-solid-state lasers, i-liquid lasers, kunye ne-semiconductor lasers. Ukuveliswa kwee-attosecond lasers kudla ngokuxhomekeke kwi-gas laser media, kusetyenziswa iziphumo ze-nonlinear optical ukuvelisa ii-harmonics eziphezulu.

Kwi-summation, ii-laser ze-attosecond zenza udidi olulodwa lwee-laser ze-short-pulse, ezahlulwe bubude bazo obufutshane kakhulu be-pulse, obuhlala bulinganiswa kwi-attoseconds. Ngenxa yoko, ziye zaba zizixhobo ezibalulekileyo zokujonga nokulawula iinkqubo ezikhawulezayo ze-electron ngaphakathi kwee-athomu, ii-molecules, kunye nezinto eziqinileyo.

Inkqubo Ecacileyo Yokwenziwa Kwe-Attosecond Laser

Itekhnoloji ye-laser ye-Attosecond iphambili kuphuhliso lwesayensi, ineemeko ezintsonkothileyo nezinomdla zokwenziwa kwayo. Ukuze sicacise ubunzima bokuveliswa kwe-laser ye-attosecond, siqala ngenkcazo emfutshane yemigaqo yayo esisiseko, ilandelwe zizifaniso ezicacileyo ezithathwe kumava emihla ngemihla. Abafundi abangayaziyo intsonkothe ​​yefiziksi efanelekileyo akufuneki baphelelwe lithemba, njengoko izifaniso ezilandelayo zijolise ekwenzeni ifiziksi esisiseko ye-laser ye-attosecond ifumaneke.

Inkqubo yokuveliswa kwee-laser ze-attosecond ixhomekeke kakhulu kwindlela eyaziwa ngokuba yi-High Harmonic Generation (HHG). Okokuqala, umqadi wee-laser pulses ze-femtosecond ezinamandla aphezulu (10^-15 seconds) ugxile kakhulu kwizinto ezijolise kuzo igesi. Kubalulekile ukuqaphela ukuba ii-laser ze-femtosecond, ezifana nee-laser ze-attosecond, zabelana ngeempawu zokuba nexesha elifutshane lokubetha kwentliziyo kunye namandla aphezulu. Phantsi kwempembelelo yentsimi ye-laser enamandla, ii-electron ezikwii-athomu zegesi zikhululwa okomzuzwana kwi-atomic nuclei zazo, zingena okwethutyana kwimeko yee-electron ezikhululekileyo. Njengoko ezi electron zitshintshatshintsha ukuphendula kwintsimi ye-laser, ekugqibeleni zibuyela kwaye ziphinde zihlangane nee-atomic nuclei zazo, zidala iimeko ezintsha zamandla aphezulu.

Ngexesha lale nkqubo, ii-elektroni zihamba ngesantya esiphezulu kakhulu, kwaye xa ziphinda zihlanganiswe nee-atomic nuclei, zikhupha amandla ongezelelweyo ngendlela yokukhupha okuphezulu kwe-harmonic, okubonakala njengee-photons ezinamandla aphezulu.

Iifrequencies zezi photons zintsha eziveliswa ngamandla aphezulu zii-integer multiples ze-original laser frequency, zenze oko kubizwa ngokuba yi-high-order harmonics, apho "ii-harmonics" zithetha iifrequencies eziyi-integral multiples ze-original frequency. Ukuze ufumane ii-attosecond lasers, kuyimfuneko ukucoca nokugxila ezi harmonics ze-high-order, ukhethe ii-harmonics ezithile uze uzibeke kwindawo ethile. Ukuba uyafuna, iindlela zoxinzelelo lwe-pulse zinokufinyeza ngakumbi ubude be-pulse, zivelise ii-pulses ezimfutshane kakhulu kuluhlu lwe-attosecond. Ngokucacileyo, ukuveliswa kwee-attosecond lasers kuyinkqubo enobuchule neneenkalo ezininzi, efuna ubuchule obuphezulu bobuchwephesha kunye nezixhobo ezikhethekileyo.

Ukuze sicacise le nkqubo intsonkothileyo, sinika umfuziselo osekelwe kwiimeko zemihla ngemihla:

Iipulses zeLaser zeFemtosecond ezineNgqiqo ephezulu:

Khawucinge ngokuba ne-catapult enamandla kakhulu ekwaziyo ukuphosa amatye ngesantya esikhulu, njengendima edlalwa zii-laser pulses ze-femtosecond ezinamandla kakhulu.

Izinto ezijolise kwiGesi:

Khawucinge ngamanzi athuleyo afanekisela izinto ezijoliswe kwigesi, apho ithontsi ngalinye lamanzi limele iiathom ezininzi zegesi. Isenzo sokutyhala amatye kulo mzimba wamanzi ngokufanayo sibonisa impembelelo yee-laser pulses ze-femtosecond ezinamandla aphezulu kwizinto ezijoliswe kwigesi.

Ukushukuma kwe-Electron kunye nokuHlanganisa (Utshintsho olubizwa ngokuba yi-Physical Transition):

Xa ii-laser pulses ze-femtosecond zichaphazela ii-athomu zegesi ngaphakathi kwezinto ezijoliswe kuzo zegesi, inani elikhulu lee-electron zangaphandle livuselelwa okomzuzwana kwimeko apho ziphuma kwi-atomic nuclei zazo, zenze imeko efana ne-plasma. Njengoko amandla enkqubo ehla kamva (ekubeni ii-laser pulses zivuselelwa ngokwemvelo, zinee-intervals zokuyeka), ezi electron zangaphandle zibuyela kufutshane ne-atomic nuclei, zikhupha ii-photon zamandla aphezulu.

Isizukulwana Esiphezulu SeHarmonic:

Khawuthelekelele ixesha ngalinye ithontsi lamanzi liwela kumphezulu wechibi, lidala amaza, afana neeharmonics eziphezulu kwi-attosecond lasers. La maza aneefrikhwensi eziphezulu kunye ne-amplitudes kunee-ripples zokuqala ezibangelwa yi-primary femtosecond laser pulse. Ngexesha lenkqubo ye-HHG, umqadi welaser onamandla, ofana nokuphosa amatye rhoqo, ukhanyisa ithagethi yegesi, efana nomphezulu wechibi. Le ntsimi yelaser enamandla ihambisa ii-electron kwigesi, efana nee-ripples, kude nee-athomu zazo zokuqala ize izitsale. Ngalo lonke ixesha i-electron ibuyela kwi-athomu, ikhupha umqadi welaser omtsha onomlinganiselo ophezulu, ofana neepateni ze-ripple ezintsonkothileyo.

Ukucoca kunye nokugxila:

Ukudibanisa zonke ezi mitha ze-laser ezisandula ukuveliswa kuvelisa uluhlu lwemibala eyahlukeneyo (iifrequencies okanye ubude be-wavelengths), ezinye zazo zenza i-attosecond laser. Ukuze ufumane ubungakanani kunye neefrequencies ezithile ze-ripple, ungasebenzisa isihluzi esikhethekileyo, njengokukhetha ii-ripple ozifunayo, kwaye usebenzise iglasi yokukhulisa ukuze uzijolise kwindawo ethile.

Ukucinezelwa kwePulse (ukuba kuyimfuneko):

Ukuba ujonge ukusasaza ama-ripples ngokukhawuleza nangokufutshane, ungakhawulezisa ukusasazeka kwawo usebenzisa isixhobo esikhethekileyo, unciphise ixesha elihlala ngalo i-ripple nganye. Ukuveliswa kwe-attosecond lasers kubandakanya ukudibana okuntsonkothileyo kweenkqubo. Nangona kunjalo, xa yahlulwe kwaye ibonwa, iyaqondakala ngakumbi.

Umnini weXabiso leNobel
Imifanekiso yabaphumeleleyo.
Umthombo womfanekiso: Iwebhusayithi esemthethweni yeMbasa yeNobel.
I-Laser eyahlukileyo yeWavelength
IiLaser zobude obahlukeneyo bamaza.
Umthombo womfanekiso: Wikipedia
IKomiti Esemthethweni yeMbasa yeNobel kwiHarmonics
Inqaku lekomiti esemthethweni yeMbasa yeNobel malunga neeharmonics.
Umthombo womfanekiso: Iwebhusayithi esemthethweni yeKomiti yeXabiso leNobel

Isikhanyeli seengxaki zeLungelo lokushicilela:
This article has been republished on our website with the understanding that it can be removed upon request if any copyright infringement issues arise. If you are the copyright owner of this content and wish to have it removed, please contact us at sales@lumispot.cn. We are committed to respecting intellectual property rights and will promptly address any valid concerns.

Umthombo wenqaku loqobo: LaserFair 激光制造网


Ixesha lokuthumela: Okthobha-07-2023